Günlük hayatta kullandığımız ses sistemlerinden, robot kol uygulamalarına kadar her alanda kablolarımız elektromanyetik alana maruz kalır. EMI olarak adlandırılan bu alan kablodan geçen sinyalin bozulmasına hatta sistemlerin aksamasına neden olmaktadır. Yazımızda bu olumsuzlukların önüne geçmek için kullanılan ekranlama hakkında temel bilgi vereceğiz.

Ekranlama Nedir?

Ekranlama, kablo, devre ya da cihazları elektromanyetik olarak izole etmektir. Ekranlamanın kalitesi, ekranlanacak kaynağın cinsine ve ekranlama elemanlarının kalitesine göre değişmektedir.

Temelde genel ve bireysel ekranlama olarak iki tip ekranlama bulunur. Bireysel ekranlamada bir veya birkaç kablo grubu ekranlanırken, genel ekranlamada ise tüm gruplar birden ekranlanır.

İletkenlerin Ekranlanması Neden Önemlidir?

• Kabloların fiziksel dayanımını arttırır.
• Elektromanyetik Girişimlerin (EMI) kablodaki sinyali bozmasını engeller.
• Kablo iletişimim güvenli ve kaliteli olmasını sağlar.
• Kablo üzerinde oluşan endüklenmeleri önleyerek ekipmanların zarar görmesini engeller.

Şekil 1: Kablolarda doğru ekranlama yapılması iletim kalitesini önemli derecede etkiler.

   Ekranlama Yöntemleri

Sargı, örgü ve folyolama ekranlamada kullanılan temel kaplama yöntemleridir. Bunun haricinde örgü-folyo gibi uygulama alanına göre çeşitli kombinasyonlar vardır. Bunların uygulamaların da kendine göre avantaj ve dezavantajları vardır. Ekranlama, kabloların kullanım alanına, kullanıldığı bölgenin şartlarına, kullanım amacına göre farklı özelliklerde ve çeşitlerde olabilmektedir. Bu sayede spesifik olarak her kullanımda verimli olabilecek yöntem seçilerek iş kalitesi arttırılmaktadır. Kablonun elektriksel olarak verimini de kapsayan bu yaklaşımla daha yüksek çalışma verimi elde edilmektedir.

Şekil 2: Kablolarda Ekranlama Yöntemleri

Örgülü Kaplama

• Fiziksel dayanımı fazladır,
• Esneklik sağlar,
• %40 ile %98 arasında kabloyu kapsar (bu da ekranlama kalitesini arttırır.),
• Her çaptaki tele uygulanabilir,
• Bükme hareketi için uygundur. Robotik ve otomasyon uygulamalarında tercih edilir,
• Maliyeti yüksektir.

Şekil 3: Örgülü Tip Ekrana Sahip Kablo

Sargı Kaplama

• Burulmaya dayanıklıdır,
• Üstün esneklik sağlar,
• Kabloyu %97 oranında sarar,
• Yüksek frekanslarda elektriksel performansı düşüktür.

Şekil 4: Sargılı Kablo

Folyo Kaplama

• Maliyeti azdır,
• Kolay monte edilebilir,
• %100 kablo kapsamasına sahiptir,
• Mekanik dayanımı düşüktür.

Şekil 5: Folyo Ekrana Sahip Kablo

Örgü-Folyo Kombinasyonu

Diğer kablolardan masraf olarak fazlada olsa da yüksek ekranlama kalitesi için çok önemli bir kaplama yöntemidir.

• %100 ekranlama sağlar
• Hem örgü hem de folyo kullanıldığından mekanik dayanımı fazladır,
• Ekranlamada kullanılan iletkenin iç direnci düşüktür,
• Kabloyu tamamen saran bir yapıya sahiptir.

Şekil 6: Örgü-Folyo Kombinasyonuna Sahip Kablo

Termik ve Jeotermal Santrallerde Kullanılan Kablolar Termik ve Jeotermal Santrallerde Kullanılan Kablolar

Günümüzde enerji üretim santralleri hem ülkemizde hem de dünyada büyük bir öneme sahiptir. Bu santrallerde üretilen enerji, üretilmeden önce ve üretildikten sonra birçok yol takip ederek evlerimize ulaşıyor. Ama tesislerde haberleşmenin, iletimin kusursuz olması gerekmektedir. Bu da kullanılan kabloların önemini ortaya çıkarır. Bu yazımızda termik ve jeotermal santrallerde kullanılan kablolardan bahsedeceğiz.

Termik ve jeotermal santrallerde kullanılan kablolalar çok büyük önem taşımaktadır. Olası bir haberleşme kesikliği hiç istenmeyen bir durumdur ve SCADA sistemini zorda bırakabilir. Ek olarak, yangına karşı dayanıklı kablolar olası bir yangının ilerlemesini ve daha da artmasını engeller. İşte bunun gibi çoğu sebepten dolayı, kullanılan kablolar hayati derecede önemlidir. Bu yazımızda, kullanılan kablolara değinilmeden önce kısaca termik ve jeotermal santrallerden bahsedelim.

Termik Santraller

Kömür ve türevi yakıtların belirli sistemlerde yakılması sonucu açığa kimyasal enerjiyi çıkar. Çıkan bu enerji termik santraller de çeşitli sistemlerle mekaniğe, mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren sistemlerdir. Daha geniş manada sistemi anlatırsak; Kömür veya linyit santralde bulunan kazanlarda oldukça yüksek sıcaklıklarda (800-900°C) yakılır. Kazan içinde bulunan boru sistemlerindeki su, ısı etkisiyle buharlaşır. Yüksek sıcaklıktaki ve yüksek basınçtaki buhar türbinlere gönderilir. Türbin döner ve generatöre bağlı sistem elektrik üretir. Bir termik santralin ana ekipmanları; "Kazan", "Türbin-Generatör", "Kondenser" ve "Soğutma Kulesi"dir.